25 May Hoe blijven we elkaar begrijpen?
Rekkelijken en preciezen in Corona-tijd
Iedere morgen wandel ik een rondje plas als start van de dag. Soms alleen, soms met anderen en altijd reflectief. Regelmatig komen de ervaringen van deze tijd ter sprake: ervaringen van onszelf, maar ook van onze kinderen en ouders. Het valt me op dat mensen zo verschillend reageren op deze Corona-tijd. Ik onderscheid rekkelijken en preciezen.
Het verhaal zoals het door de preciezen wordt gezien: “Echt onbegrijpelijk. Om een feestje te geven met 15 man. Die jongeren denken alleen maar aan zichzelf. Kijk, echt prima hoor, dat ze niet geloven dat ze zelf niet ziek kunnen worden, maar ze leggen hiermee wel een druk op de gezondheidszorg. En verder is het best asociaal; ze kunnen namelijk kwetsbaren ziek maken. De regels zijn er toch niet voor niets!”
En het verhaal van de rekkelijken: “Echt onbegrijpelijk. Om die vier kinderen van 14 jaar een bekeuring te geven, omdat ze twee aan twee op een bankje in het bos zitten. Er zijn natuurlijk regels, maar wat een rigiditeit om zo op deze kinderen in te praten dat ze fout zijn en dat ze hierdoor een strafblad kunnen krijgen. Regels zijn goed, maar op deze manier wordt het onleefbaar. Geef de jeugd toch een beetje ruimte!”
Als er stress is kunnen verschillen bedreigend voelen. Als wij onder druk staan – zoals nu, ten tijde van de Corona crisis – gaan we vaak meer van hetzelfde gedrag vertonen. Dan lopen we het gevaar dat de preciezen steeds zorgvuldiger worden op de regels en de rekkelijken nog meer naar ruimte zoeken binnen deze regels. Met als risico dat we elkaar steeds minder begrijpen en onze eigen mening steeds meer als de enige logische en zaligmakende zien.
Bovenstaand mechanisme maak ik regelmatig mee in mijn eigen beroepspraktijk; dat een klein verschil van mening ineens een conflict kan worden. Het verraderlijke van dit soort gedrag is namelijk, dat je niet zomaar door hebt dat je daar – individueel en collectief – in verzand bent geraakt. Beide partijen gaan steeds meer met een oorzaak- gevolg-blik naar de situatie kijken. In bovenstaand voorbeeld gaan de rekkelijken dus steeds extremer zoeken naar ruimte en creativiteit, als tegenwicht tegen de vele regels. En de preciezen gaan steeds strakker om met de regels, als reactie. En zo ontstaat, als je niet oppast, een steeds grotere polariteit.
Dat we verschillend denken is niet het probleem. Het probleem is dat we met de ander (of andere groep) in een zichzelf versterkend circulair patroon terecht komen. Bij het oplossen van conflicten in mijn beroepspraktijk begin ik daarom altijd om het zichzelf versterkende patroon zichtbaar te maken.
In bovenstaand verhaal blijkt een circulair patroon waarbij hoe meer de rekkelijken creatief zijn met de regels, des te meer de preciezen zorgvuldig zijn op de regels. En hoe meer de preciezen zich houden aan de regels, des te meer de rekkelijken ruimte zoeken binnen de regels.
Door het inzicht in deze circulariteit verdwijnen de beschuldigingen uit het verhaal. Het geeft inzicht over ons eigen gedrag als reactie op de ander en over het gedrag van de ander als reactie op ons gedrag. Dat maakt toleranter. En het maakt het mogelijk om ons eigen gedrag aan te passen (in plaats van de ander te beschuldigen) om het patroon te doorbreken.
Hoe mooi dat de rekkelijken het zoeken naar ruimte binnen de regels matigen, omdat ze beseffen wat de gevolgen kunnen zijn voor anderen. En dat de preciezen minder strak de regels hanteren, omdat ze zich realiseren dat een beetje creatief zijn met de regels geen negatieve gevolgen hoeft te hebben.
Dan blijkt verschil van zienswijze brandstof voor ontwikkeling. Dan blijkt wrijving constructief. Dan blijkt een enorme wijsheid in de verschillen verborgen te zitten waar we gebruik van kunnen maken en van kunnen leren. Dan ontstaat er weer begrip voor elkaar!
Sorry, the comment form is closed at this time.